โรคปอดบวมในเด็ก

อย่าชะล่าใจ...หากลูกมีอาการไข้สูงเกิน 2 วัน ไอรุนแรงและมีอาการหอบเหนื่อย เพราะนั่นอาจเสี่ยงเป็นสัญญาณของโรคปอดบวมที่สามารถคร่าชีวิตลูก มาเรียนรู้วิธีป้องกันและสังเกตสัญญาณของโรคเพื่อการรักษาที่ทันท่วงที

โรคปอดบวม (Pneumonia) หมายถึง ภาวะที่เกิดการติดเชื้อในปอดโดยเฉพาะในถุงลม โดยถุงลมอาจจะเต็มไปด้วยหนอง

อาการโรคปอดบวม อาจแตกต่างกันขึ้นอยู่กับการติดเชื้อที่ส่วนไหนของปอด ชนิดของเชื้อและภูมิต้านทาน ของผู้ป่วย

มีไข้ หรือตัวอุ่นๆ

ไม่ยอมกินนม และเบื่ออาหาร

รู้สึกไม่สบายตัว ซึม

อาการเหมือนคนเป็นหวัด เช่น เจ็บคอ หนาวสั่น ปวดศีรษะ

ไอถี่ๆ

หายใจเร็ว มีเสียงหวีด

เจ็บหน้าอก

หายใจลำบาก

มีเสมหะปนเลือด หรือมีสีเขียวหรือสีสนิม

สาเหตุ เกิดขึ้นได้จากหลายสาเหตุ อาทิ การติดเชื้อแบคทีเรีย เชื้อไวรัส เชื้อไมโครพลาสมา แต่เชื้อแบคทีเรียที่พบได้บ่อยที่สุดคือ โรคปอดบวมจากเชื้อแบคทีเรีย Streptococcus pneumoniae หรือเชื้อนิวโมคอคคัส

การติดต่อของโรค

การหายใจเอาเชื้อโรคปอดบวมที่กระจายอยู่ในอากาศ รวมถึงเชื้อของผู้ป่วยจากการไอ จาม

การติดเชื้อไวรัสในในระบบทางเดินหายใจส่วนบน เช่น หวัด หรือไข้หวัด

พบภาวะแทรกซ้อนในโรคอื่นๆ เช่น โรคอีสุกอีใส หรือ โรคหัด

สูดสำลักน้ำย่อยและอาหารจากกระเพาะอาหารเข้าไปในปอด ซึ่งมักเกิดเมื่อมีอาการชักหรือโรคเกี่ยวข้องกับสมอง

***จมูกของคนเรา แม้ในช่วงที่มีสุขภาพแข็งแรงก็จะมีเชื้อไวรัส หรือเชื้อแบคทีเรียที่เป็นสาเหตุของโรคปอดบวมอาศัยอยู่ได้ เมื่อเชื้อโรคเหล่านี้แพร่กระจายไปยังปอด ทำให้เกิดโรคปอดบวมได้ ซึ่งจะมีโอกาสเกิดมากขึ้นระหว่างหรือหลังมีอาการหวัด หรือโรคเรื้อรัง

กลุ่มเสี่ยง

ผู้ที่ระบบภูมิคุ้มกันอ่อนแอ อาทิ ผู้ติดเชื้อเอชไอวี ผู้ป่วยเอดส์ ผู้ได้รับเคมี สเตียรอยด์ในระยะยาว รวมถึงผู้ที่ได้รับการปลูกถ่ายอวัยวะ

ผู้ป่วยโรคเรื้อรัง เช่น โรคหัวใจ โรคปอดอุดกั้นเรื้อรัง โรคหอบหืด

อายุ โรคปอดบวมอาจรุนแรงในทารก เด็กที่มีอายุต่ำกว่า 5 ปี และผู้ที่มีอายุ 65 ปีขึ้นไป เนื่องจากคนกลุ่มนี้ยังมีระบบภูมิคุ้มกันที่ไม่แข็งแรง หรือมีปัญหาสุขภาพอยู่แล้ว

โรงพยาบาล ผู้ที่อยู่ในห้องไอซียู โดยเฉพาะคนไข้ที่ต้องใช้เครื่องช่วยหายใจ

อาการแทรกซ้อนที่สำคัญ

หายใจลำบาก ในรายที่มีอาการรุนแรงอาจทำให้หายใจเอาออกซิเจนเข้าไปไม่เพียงพอ ซึ่งจำเป็นต้องใช้เครื่องช่วยหายใจร่วมด้วย

โรคฝีในปอด เชื้อแบคทีเรียสามารถสร้างพิษขึ้นมาทำลายปอด ทำให้มักเกิดฝีในปอดตามมา

น้ำในช่องเยื่อหุ้มปอด เกิดจากการอักเสบของเนื้อปอดลามออกมาถึงเยื่อหุ้มปอด ถ้ามีไม่มากก็อาจหายเองได้ ในรายที่มีจำนวนมากจนทำให้เกิดอาการหอบจะต้องทำการรักษาโดยการเจาะดูดเอาน้ำออก

ติดเชื้อในกระแสเลือด หรือแพร่กระจายไปอวัยวะอื่นๆ เช่น เยื่อหุ้มสมองอักเสบ

เมื่อไหร่ควรพาลูกพบคุณหมอ
หากลูกมีอาการ ไข้สูงเกิน 2 วัน ไอ เจ็บหน้าอก และเหนื่อยง่าย ควรรีบพบแพทย์ กรณีเด็กต่ำกว่า 5 ปี หากป่วย เป็นไข้หวัด พ่อ-แม่ ผู้ปกครอง สังเกตอาการอย่างใกล้ชิด ให้เด็กดื่มน้ำ หรือนมบ่อยๆ นอนให้เพียงพอ รับประทานอาหารที่ย่อยง่าย เช็ดตัวลดไข้ด้วยน้ำอุ่นและให้ทานยาลดไข้ แต่หากอาการไม่ดีขึ้นใน 2 วัน หรือเด็กมีอาการซึมลง ไม่กินน้ำกินนม หรือมีไข้สูง ไอ หายใจผิดปกติ เช่น หายใจหอบเร็ว หรือหายใจมีเสียงฮี้ดหรือเสียงหวีด หายใจแรงจนชายโครงบุ๋ม ซึ่งเป็นสัญญาณของโรคปอดบวม ให้รีบนำเด็กไปพบแพทย์ เพื่อรับการรักษาโดยเร็ว

การวินิจฉัยโรคปอดบวม
ปอดบวมวินิจฉัยได้โดย การซักประวัติ ตรวจร่างกาย และฟังเสียงหายใจ ถ่ายภาพรังสีทรวงอก (เอกซเรย์ปอด) ตรวจเลือดซีบีซี การตรวจและเพาะเชื้อจากเสมหะ การเพาะเชื้อจากเลือด ตรวจการเต้นของชีพจร วัดระดับออกซิเจนในเลือด

การรักษาโรคปอดบวม
ติดตามดูแลระดับสัญญาณชีพ ออกซิเจนในเลือดให้อยู่ในภาวะปกติ ในกรณีที่สงสัยว่าติดเชื้อแบคทีเรีย แพทย์จะให้ยาปฏิชีวนะตามกำหนดเวลาเพื่อฆ่าเชื้อรวมทั้งยาอื่นๆ ตามอาการ ได้แก่

ยาละลายเสมหะ ช่วยให้ขับของเหลวในปอด
ยาลดไข้ acetaminophen โดยหลีกเลี่ยงการให้ยาแอสไพรินในเด็ก เพราะอาจทำให้เกิดกลุ่มอาการ เรย์ Reye’s syndrome ได้
พ่นยาขยายหลอดลมในผู้ที่มีอาการหลอดลมตีบ เด็กควรรับการรักษาตัวในโรงพยาบาลเมื่อมีอาการต่อไปนี้